Jak wyliczyć wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu?

Podstawową rzeczą dla każdego właściciela nieruchomości obciążonej urządzeniami przesyłowymi jest informacja, ile wynosi wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. I to bez znaczenia czy dotyczy to urządzeń już wybudowanych czy też projektowanych.

W zasadzie niemal w każdym przypadku, kiedy rozmawiam z poszczególnymi właścicielami na tematy przesyłowe, zostaje zadane pytanie:

– Panie, a ile ja z tego będę miał?… 

Pytanie, choć bardzo bezpośrednie, jest jak najbardziej uzasadnione. Osoby, których nieruchomości są lub będą obciążone urządzeniami przesyłowymi mają pełne prawo do właściwego wynagrodzenia, bowiem to ich własność dozna lub będzie doznawać określonych ograniczeń.

Od momentu wejścia w życie przepisów dotyczących służebności przesyłu ustalenie wynagrodzenia stanowiło niemały problem, a przyczynił się do tego sam ustawodawca. Przypomnieć należy, że Kodeks cywilny umożliwia właścicielowi albo przedsiębiorcy (właściciel urządzeń przesyłowych) żądanie ustanowienia służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem.

Odpowiedniość oznacza fakt, że jakieś rzeczy sobie wzajemnie odpowiadają. W sprawach przesyłowych oznacza to tyle, że wynagrodzenie przysługujące właścicielowi nieruchomości musi równoważyć zakres ograniczenia związanego z ustanowieniem służebności przesyłu.

Aby zrozumieć czym jest wspomniany wyżej „zakres” weźmy za przykład urządzenie, które jest chyba najbardziej „popularne” czyli linię energetyczną. Nie od dzisiaj wiadomo, że przedsiębiorca  w celu utrzymania stałego przepływu energii elektrycznej do odbiorcy za pośrednictwem linii, musi dbać o jej stan techniczny. W tym celu dokonuje on niezbędnych czynności konserwacyjnych, jednak czasami linia energetyczna z uwagi na swój „wiek” wymaga modernizacji lub przebudowy. Dla potrzeb tych czynności po obu stronach danej linii wyznacza się obszar, który jest niezbędny aby je wykonać i to on ma zasadniczy wpływ na wysokość wynagrodzenia.

Ustawodawca nie określił, na co składa się wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, pozostawiając tym samym sądom określenie podstawowych kryteriów.

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że podstawowym składnikiem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu jest wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę. W zależności od okoliczności danej sprawy, właścicielowi może być przyznane w ramach wynagrodzenia m. in. odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości, tudzież inne wartości szkód, w tym utracone korzyści.  

Wskazany poniżej sposób ustalania wynagrodzenia będzie zatem obejmował tylko i wyłącznie pierwszy z wymienionych składników, ma on bowiem charakter stały.

Rzeczoznawcy majątkowi stosują w większości przypadków zbliżone algorytmy, które pozwalają na oszacowanie wartości wynagrodzenia. Wybrałem więc taki, który jest w miarę przejrzysty i dosyć często stosowany:

Ws = W x P x k x ( 1 S )

gdzie:

  • Ws – wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu
  • W – jednostkowa wartość gruntu bez urządzeń przesyłowych
  • P – powierzchnia pasa służebności przesyłu
  • k – współczynnik korzystania z powierzchni pasa służebności przesyłu
  • S – współczynnik zmniejszenia wartości nieruchomości

Z powyższej zależności wynika, że mamy do czynienia z niewiadomymi i ustalenie ich wartości jest konieczne celem określenia wynagrodzenia.

Zacznijmy zatem o wartości oznaczonej symbolem „W”.

Celem określenia wartości „W” należy ustalić rynkową wartość 1 m2 nieruchomości. Jeśli nie znasz stanu rynku lokalnego dla określenia wartości rynkowej swojej nieruchomości, to zalecam zwrócenie się o odpowiednie informacje do właściwego Starostwa lub Gminy. Dla potrzeb naszych obliczeń przyjmuję, że wartość „W” wynosi 100 zł/m[2].

Powierzchnia pasa służebności przesyłu („P”) to bodaj najbardziej kontrowersyjna wartość budząca niemałe wątpliwości interpretacyjne. W naszym przypadku będzie ona odpowiadała iloczynowi szerokości pasa służebności przesyłu, który stanowi część nieruchomości niezbędny dla wykonywania przez przedsiębiorcę będącego właścicielem urządzeń wszystkich uprawnień objętych treścią służebności przesyłu z długością linii energetycznej. Co do zasady pierwszy element powinien ustalać przedsiębiorca albo biegły z zakresu budownictwa i eksploatacji danego rodzaju urządzeń przesyłowych. Drugi element a w konsekwencji całą powierzchnię powinien określać geodeta. Szerokość dla  linii średniego napięcia 15 kV przyjmuję na poziomie 8 metrów, natomiast długość linii energetycznej na poziomie 50 metrów co daje wartość „P” 400 m[2].

Kolejne niewiadome to współczynniki „k” i „S”, których wartości budzą spór wśród praktyków zajmujących się sprawami przesyłowymi. Ich oceny dokonuje rzeczoznawca majątkowy. Dla potrzeb samodzielnego i wstępnego ustalenia wynagrodzenia można skorzystać ze wskaźników referencyjnych wskazanych Biuletynie Nieruchomości nr 1 Listopad 2010 wydanego przez Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych w Warszawie, z którego treścią możesz zapoznać się tutaj. Przyjmijmy założenie, że nasza nieruchomość gruntowa ma funkcję – tereny mieszkaniowe. Współczynnik „k” możemy zatem przyjąć na poziomie 0,5 zaś współczynnik „S” na poziomie 0,6.

Ostatnią czynnością jest dokonanie wyliczeń na podstawie uzyskanych wartości, zgodnie ze wskazaną powyżej zależnością:

Ws = 100 zł/m2 x 400 m2 x 0,5 x ( 1 – 0,6 ) = 8 000 zł

W analizowanym przypadku wynagrodzenie wyniosło 8 000 zł. Łatwo zauważyć, że im bardziej precyzyjne i prawidłowe dane uzyskasz, tym Twoje wynagrodzenie będzie zbliżone do tego, które ustali rzeczoznawca majątkowy np. w toku postępowania sądowego.

Zadanie związane z ustaleniem wartości wynagrodzenia z całą pewnością nie jest łatwe i co do zasady powinno być ustalone przez rzeczoznawcę majątkowego. Nie zmienia to jednak faktu, że możesz dokonać tego samodzielnie, aby móc wstępnie określić wartość wynagrodzenia we wniosku o ustanowienie służebności przesyłu lub też z większą wiedzą przystąpić do negocjacji z przedsiębiorcą przesyłowym.

2 Discussion to this post

  1. Doti pisze:

    Dzień dobry! Chciałabym zapytać czy zaprezentowane wyliczenie dotyczy opłaty jednorazowej?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.