Bardzo dużo dzieje się ostatnio w sprawach przesyłowych. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że najbliższy okres, przynajmniej dla części właścicieli nieruchomości i użytkowników wieczystych ( więcej o tym w poprzednim wpisie ) będzie decydujący.

Nie inaczej jest w przypadku osób, które na nieruchomości obciążonej urządzeniami przesyłowymi prowadzą działalność gospodarczą.

Do Sądu Najwyższego wpłynęło zagadnienie prawne z Sądu Okręgowego w Poznaniu o następującej treści:

„Czy roszczenie wspólników spółki cywilnej będących osobami fizycznymi, którzy na nieruchomości wchodzącej w skład ich majątku wspólnego prowadzą hotel, o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z tej nieruchomości w związku z przebiegiem przez nią gazociągu należącego do przedsiębiorcy przesyłowego, przedawnia się w terminie 3 czy 10 lat?”  

Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt III CZP 5/17.

A o co chodziło w sprawie?

W celu uzyskania szczegółów zwróciłem się do Sądu Okręgowego w Poznaniu w celu udostępnienia postanowienia z dnia 10 grudnia 2016 r. zawierającego uzasadnienie powyższego pytania. Wynika z niego, że wspólnicy spółki cywilnej będącymi osobami fizycznymi na nieruchomości, którą nabyli w 1996 r. jako ich majątek wspólny, prowadzą działalność gospodarczą. Ponadto przebiegają przez nią dwa odcinki gazociągów wybudowanych w 1989 r. przez bliżej nieznany Komitet oraz w 1991 r. przez Spółdzielnię, które następnie stały się własnością przedsiębiorcy przesyłowego. Właściciele zdecydowali się złożyć pozew o zapłatę przeciwko przedsiębiorcy przesyłowemu z tytułu korzystania z nieruchomości w ramach służebności za okres od 1 października 2002 r. do 1 października 2013 r. Sąd Rejonowy w wydanym wyroku uwzględnił powództwo właścicieli, z którym to nie zgodziła się firma przesyłowa składając apelację. Podniesiono w niej zarzut przedawnienia ( lepiej późno niż wcale 🙂 ) dochodzonego przez właścicieli wynagrodzenia za okres sprzed dnia 1 października 2009 r.

Przedsiębiorca wskazał, że roszczenie właścicieli jest związane z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą i jako takie przedawnia się  z upływem 3 lat.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację powziął wątpliwość, jaki jest termin przedawnienia roszczenia o wynagrodzenie, którego dochodzą właściciele w omawianej sprawie, co stało się podstawą przedstawienia Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego.

Jak stanowi art. 118 k.c., termin przedawnienia wynosi dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej  – 3 lata. Poznańscy sędziwie zauważyli, że Sąd Najwyższy nie jest jednomyślny w przedmiocie przedawnienia roszczeń przedsiębiorców. Zwrócono uwagę, że w uchwale z dnia 16 września 2010 r., III CZP 44/10 opowiedziano się za poglądem, że roszczenie spółki z o.o. o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z jej nieruchomości przedawnia się w terminie lat 3.

Jednakże już w wyroku z dnia 14 listopada 2013 r., II CSK 104/13 podkreślono, że należy odróżnić działania związane z działalnością gospodarczą od tych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w kontekście potencjalnego związku funkcjonalnego. Aktywność związaną z działalnością gospodarczą należy uznać za czynności pozostające w normalnym, funkcjonalnym związku z tą działalnością, podejmowane w związku z przedmiotem działalności danego podmiotu. 

Sąd Okręgowy w omawianej sprawie zajął stanowisko korzystne dla właścicieli.

Roszczenie dochodzone przez właścicieli, zdaniem Sądu, nie jest związane z zakresem ich aktywności gospodarczej bowiem zajmują się oni prowadzeniem hotelu. Sąd uzasadnił, że roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie jest związane ani bezpośrednio, ani pośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą, ponieważ nie ma z tą działalnością funkcjonalnego i przedmiotowego związku.

Wydaję się zatem, że ustalenie czy w danej sprawie należy stosować termin przedawnienia dziesięcioletni czy trzyletni powinna poprzedzać indywidualna ocena, czy roszczenie, które przysługuje określonej osobie, jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Odpowiedź Sądu Najwyższego na zagadnienie prawne nie będzie miała zastosowania do każdej sprawy, o czym warto pamiętać oceniając własną sytuację prawną.

Na rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego poczekamy kilka miesięcy a tymczasem zapraszam do oceny stanowiska Sądu Okręgowego w Poznaniu.