Roszczenie osób fizycznych, wspólników spółki cywilnej, którzy na nieruchomości wchodzącej w skład ich majątku wspólnego prowadzą hotel, o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z tej nieruchomości w związku z przebiegiem przez nią gazociągu należącego do przedsiębiorcy przesyłowego przedawnia się w terminie trzech lat.

Uchwałę o takiej treści podjął Sąd Najwyższy 12 maja br. w sprawie III CZP 5/17. O sprawie miałem przyjemność informować już kilka tygodni temu.

Rzecz ponownie ląduje na łamach bloga, bowiem na stronach Sądu Najwyższego pojawiło się właśnie uzasadnienie przedmiotowej uchwały i z tego też powodu, należałoby bliżej przyjrzeć się argumentom wyprowadzonym przez 3-osobowy skład sędziowski.

Przypomnieć jednak należy, że sprawa dotyczyła roszczenia wspólników spółki cywilnej o zapłatę wynagrodzenia obejmującego bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego w związku z przebiegiem dwóch rurociągów przesyłających gaz. Wspólnicy domagali się zapłaty za okres od 1 października 2002 r do 30 września 2013 r.

Spółka gazowa twierdziła, że wspólnicy nie mogą domagać się zapłaty za tak długi okres posiadania, ponieważ prowadzą oni działalność gospodarczą i zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego termin dla takiego roszczenia wynosi trzy lata.

Art. 118:

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Sąd Najwyższy w pierwszej kolejności podkreślił, że należało wyjaśnić pojęcie „działalność gospodarcza” a dopiero następnie ustalić na czym polega związek roszczenia z taką działalnością.

Nie sposób nie zgodzić się z uzasadnieniem uchwały, że prowadzenie hotelu na gruncie będącym współwłasnością jest działalnością gospodarczą. Takiego rodzaju działalność:

• ma charakter stały i zawodowy,
• jest podporządkowana regułom opłacalności i zysku,
• jest prowadzona na własny rachunek,
• polega na uczestnictwie w obrocie gospodarczym.

Sąd Najwyższy zaznaczył, że problemem było ustalenie związku dochodzonego roszczenia z prowadzoną działalnością gospodarczą wspólników.

W tym kontekście podkreślono, że czynności podejmowane przez przedsiębiorcę trzeba uznać za wchodzące w zakres jego działalności gospodarczej wtedy, gdy „pozostają w normalnym funkcjonalnym związku przyczynowym z tą działalnością, a w szczególności są podejmowane w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego podmiotu”.       

W wyroku z 12 marca 2004 r. w sprawie II CK 53/03 stwierdzono, że chodzi o każdą czynność nie tylko związaną z aktywnością prawną danego podmiotu. Powrotem do tej myśli również była uchwała z dnia 16 września 2010 r. w sprawie III CZP 44/10 dotycząca spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, na którą powołał się również Sąd Okręgowy w Poznaniu przedstawiając zagadnienie prawne do rozpoznania.

W ocenie sędziów Sądu Najwyższego, w omawianej sprawie związek funkcjonalny istnieje, ponieważ sama działalność gospodarcza wspólników spółki cywilnej (powodów) doznaje pewnego ograniczenia na skutek istnienia gazociągów, chociażby z punktu widzenia możliwości (lub jej braku) rozbudowy bazy hotelowej czy też miejsc parkingowych.

Sąd Najwyższy przypomniał również o celu w jakim wprowadzono krótsze terminy przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Chodzi zatem o szybsze dochodzenie roszczeń, co sprzyja stabilizacji i pewności prowadzenia działalności gospodarczej.

Uchwała w praktyce oznacza tyle, że rozpatrując roszczenie o zapłatę przeciwko przedsiębiorcy z tytułu bezumownego korzystania w ramach istnienia urządzeń przesyłowych na nieruchomości, na której prowadzimy działalność gospodarczą, należy w pierwszej kolejności rozważyć czy istnieje wspomniany związek funkcjonalny.

Wystąpienie bowiem do Sądu ze zbyt wysokim roszczeniem, a częściowo też niezasadnym, może spowodować, że całe postępowanie będzie nieopłacalne.

Czasami bowiem lepiej mieć mniej, niż nic.

***

Uchwała Sadu Najwyższego z dnia 12 maja 2017 r., sygn. akt III CZP 5/17 << Zobacz>>